Co oznacza skrót OCT? Co to jest za badanie?
Optyczna koherentna tomografia (OCT, ang. optical coherence tomography) jest nowoczesną, nieinwazyjną metodą obrazowania struktur oka, najczęściej siatkówki i rogówki. Uzyskane obrazy nie są zwykłymi zdjęciami, to niezwykle precyzyjne, szczegółowe obrazy, pozwalające ocenić odpowiednią strukturę oka co do mikrometra dzięki wysokiej rozdzielczości aparatów OCT (systemy OCT mają zazwyczaj rozdzielczość 20-5 μm.) Co to oznacza w praktyce? Najczęściej, wykonujemy OCT w chorobach siatkówki. Siatkówka oka składa się z 10 warstw. Podczas badania dna oka, lekarz widzi jej ogólny zarys, natomiast OCT pozwala przeanalizować każdą warstwę, jest niczym „biopsja optyczna”.
Standardowo, jeśli chcemy zbadać dokładnie tkankę wykonujemy biopsję a następnie, pobrany materiał odpowiednio przygotowany, ocenia się pod mikroskopem. To pozwala dokładnie zobaczy szczegóły budowy, takie których nie da się zobaczyć „gołym okiem”. Dzięki OCT możemy w czasie rzeczywistym (czyli tu i teraz), zobaczyć żywą tkankę, bez potrzeby jej pobierania. Rozdzielczość obrazu jest znacznie wyższa niż w przypadku innych metod, takich jak ultradźwięki lub rezonans magnetyczny (MRI). Dzięki bardzo wysokiej rozdzielczości, optyczna koherentna tomografia jest powszechnie wykorzystywana w okulistyce do obrazowania siatkówki, ciała szklistego oraz struktur przedniego odcinka oka jak rogówka czy kąt przesączania.
Jak działa OCT?
Zasada działania OCT przypomina USG, z tą różnicą, że USG emituje ultradźwięki, a OCT- światło podczerwone. W badaniu tym wykorzystuje się koherentną (spójną) wiązkę światła podczerwonego, która przechodzi przez układ optyczny oka (czyli przez rogówkę, soczewkę, ciało szkliste), dociera do tylnego bieguna dna oka. Następnie odbija się od niego i wraca w zmienionej formie z powrotem do urządzenia rejestrującego.
Jakie jest zastosowanie OCT?
OCT powszechnie wykorzystuje się w diagnostyce wielu chorób oka m.in.:
– zwyrodnienie plamki (AMD)
– obrzęk plamki
– retinopatia cukrzycowa
– centralna retinopatia surowicza
– błona nasiatkówkowa
– otwór plamki
– trakcja szklistkowo-plamkowa
– jaskra
– choroby demielinizacyjne
– nowotwory oka
Czy jest to bezpieczne badanie OCT?
OCT jest całkowicie bezpiecznym badaniem. Praktycznie nie ma przeciwskazań do jego wykonania. Może być z powodzeniem wykonywane u kobiet w ciąży oraz u każdego pacjenta bez względu na wiek i choroby towarzyszące.
Jeśli jest taka potrzeba może być wielokrotnie powtarzane w krótkim czasie, co jest istotne przy monitorowaniu przebiegu choroby.
Ponieważ OCT wykorzystuje fale świetlne, dlatego jednym z ograniczeń jego wykonania są nieprzezierne ośrodki optyczne oka jak zaćma, choroby rogówki czy krwotok do ciała szklistego.
Jak przebiega badanie OCT?
Badanie trwa kilka minut, nie wymaga szczególnego przygotowania, nie wymaga stosowania kropli rozszerzających źrenicę, dzięki czemu od razu po badaniu, można prowadzić samochód czy wrócić do pracy.
Wynik badania OCT
Wynik badania uzyskujemy od razu po jego wykonaniu. Opis wykonuje okulista. Samo badanie może być zrobione przez lekarza, pielęgniarkę czy technika.
Wartość badania OCT
Wartość badania OCT jest nieoceniona. Jeden aparat a można diagnozować choroby siatkówki, nerwu wzrokowego i rogówki.
W wielu przypadkach można wykryć chorobę, jeszcze zanim ujawnią się typowe dla niej objawy, co jest równoznaczne ze wzrostem jej zaawansowania. Przykładem jest jaskra i badanie kompleksu komórek zwojowych siatkówki czy włókien nerwowych. Wykrycie ubytków komórek nerwowych w badaniu OCT zanim pojawią się zmiany w polu widzenia może uchronić przed rozwojem jaskry. Wczesna diagnostyka i wczesne leczenie, wpływa korzystnie na ogólny stan nerwu wzrokowego.
Funkcje optycznej koherentnej tomografii oraz dalszy rozwój i ulepszanie działania aparatów doprowadziły do tego, że obecnie można dokładniej ocenić kolejną strukturę gałki ocznej jaką jest naczyniówka czy wykonać badanie angio-OCT czyli badanie naczyń naczyniówki i siatkówki przy pomocy OCT.
Podsumowując
OCT jest genialnym narzędziem do obrazowania o szerokim zastosowaniu w okulistyce. Bez żadnych ograniczeń, w każdym wieku, w każdym stanie można diagnozować oraz oceniać skuteczność leczenia.